Belang­rijke water­be­heer­kwesties

Informatie komt van de website van het Centrum voor Publieksparticipatie. Kaderrichtlijn Water: daarin is opgenomen de belangrijke Nota belangrijke waterbeheerkwesties (2012)

In 2015 worden de stroomgebiedbeheerplannen geactualiseerd, omdat de Europese landen afspraken hebben gemaakt om te werken aan schoon water. In voorbereiding daarop heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu in samenwerking met het Planbureau voor de Leefomgeving en maatschappelijke organisatie de nota belangrijke beheerkwesties opgesteld. Van 22 december 2012 tot en met 21 juni 2013 kunt u op de nota belangrijke beheerkwesties reageren.

Enkele opmerkingen m.b.t. die nota zijn hieronder weergegeven, weer met citaten en commentaar in ander format.

Ik neem wat citaten eruit, en lever via format commentaar. Ik denk dat de maatschappelijke organisaties wel erg veel invloed hebben gehad op het schrijven van dit stuk. Met betrekking tot de evaluatie van het PBL, Kwaliteit voor later 2, daar had meer mee kunnen gebeuren. Een korte beschrijving van de belangrijkste punten uit de PBL analyse voor de PvdD Rijnland staat hier.

p. 8 Samenvattende conclusies
De mogelijkheden om de ecologische doelen te halen met innovatieve maatregelen zijn beperkt; mogelijk zijn er wel kansen in het sluiten van kringlopen en precisielandbouw. Ook de huidige beperkte toepassing van het profijtbeginsel is geen stimulans voor het halen van de ecologische waterdoelen. Zo is de bijdrage van de landbouw aan het waterbeheer niet gekoppeld aan de aanzienlijke milieubelasting.

Omdat de ecologische waterdoelen vaak niet zijn te verenigen met de huidige landbouwpraktijk, vragen deze onverenigbare ambities om een meer integrale ruimtelijke visie met herprioritering van de doelen: in wat voor Nederland willen we leven?

p. 17
Om de ecologische KRW-doelen te halen zou de nutriëntbelasting van het oppervlaktewater met 40 tot 50 procent moeten afnemen. Hiervoor zijn aanzienlijke aanpassingen nodig in de landbouw (volledig sluiten van nutriënten kringlopen of 6 procent van de huidige landbouwgrond omzetten in zuiveringsmoerassen); de sociaal-economische gevolgen hiervan zijn zeer groot. Bovendien is de effectiviteit van deze maatregelen onzeker, ook wat betreft de tijdigheid, en zijn de kosten hoog (ongeveer 600 miljoen euro per jaar voor zuiveringsmoerassen). Daarnaast zouden de ontwateringseisen vanuit de landbouw op grote schaal moeten worden losgelaten.

Noot PvdD Rijnland: Mestbeleid komt even niet of nauwelijks aan de orde

Landbouw p. 26 e.v.

Constaterende
dat landbouw afhankelijk is van voldoende water van een goede kwaliteit, maar door het gebruik van hulpstoffen (meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen) ook effecten heeft op de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater,

dat hogere temperaturen in combinatie met eutrofiering van het oppervlaktewater een bedreiging voor de waterkwaliteit vormen. De kans op bacteriologische verontreiniging is een aandachtspunt voor de grondgebonden veehouderij (veedrenking),

dat veel waterproblemen de competentie en financiële draagkracht van de waterbeheerders overstijgen,

Overwegende
dat de sector op zo kort mogelijke termijn streeft naar een duurzame productiewijze waarbij vermijdbare emissies naar grond- en oppervlaktewater worden uitgesloten. Dit betekent dat de mineralen efficiënt worden benut (Masterplan Mineralen) en dat gewasbeschermingsmiddelen daar worden aangewend waar ze hun werk moeten doen. Daar waar het generieke milieubeleid niet toereikend is worden de regionale knelpunten met stimulerend maatwerk opgelost, dat aan de hand van de kaders van het op te stellen Nationaal Actieplan Gewasbescherming (NAP) probleemgebieden worden geselecteerd die zich lenen voor gebiedsgerichte projecten 2013-2014,

Noot PvdD Rijnland: Hiervan zegt het PBL dat het effect op de waterkwaliteit maar beperkt is.

dat de waterschappen bij het vaststellen van de doelen de standaardnormen uit het STOWA rapport voor sloten en kanalen overgenomen hebben en daarbij weinig rekening gehouden met de agrarische functie van het gebied. De kennis ontbrak om de onvermijdelijke emissies als gevolg van de specifieke productieomstandigheden te verdisconteren en om de effecten van het generieke mest en mineralenbeleid in te schatten (niet te verwarren met de doelverlaging die is aangekondigd voor 2021). Inmiddels is er een voorstel voor de aanpassing van de N-normen voor natuurlijke wateren, echter een breed gedeelde analyse van de normen voor de kunstmatige en sterk veranderde wateren ontbreekt tot op heden,

Verzoekt de overheid,
rekening te houden met de belangen van landbouw bij de uitwerking van het van het mestbeleid 2014 t/m 2017 (5e Actieprogramma nitraatrichtlijn), de invulling van het NAP Gewasbescherming, de 5 deltabeslissingen in het kader van het Deltaprogramma (2014), de onderhandelingen over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2014-2021, de aanwijzingsbesluiten en invulling van de beheerplannen N2000 en de concretisering van de Programmatische Aanpak Stikstof,

te bewerkstelligen dat waterbeheerders bij de ontwikkeling van de ecologische en chemische waterkwaliteit in het agrarisch gebied het mineralen- en het gewasbeschermingsdossier leidend laten zijn en in de gebiedsprocessen na te gaan welke stikstof- en fosfaatnormen in de specifieke omstandigheden in redelijkheid haalbaar zijn,

Noot PvdD Rijnland: M.a.w. als er geen mestbeleid is halen we de doelen niet en moeten de doelen maar veranderen

Natuur p.29 e.v.

Constaterende
dat het klimaat verandert en dit resulteert in een toenemende druk op verdroging, algenbloeiverschijnselen en verzilting,

dat grondwaterpeilen in veengebieden structureel 1-2 cm/jr dalen door klink, veenoxidatie en overige peilverlagingen t.b.v. de landbouw, waardoor directe verdrogingseffecten optreden, het peilverschil met inliggende natuurgebieden toeneemt en er compensatie nodig is voor behoud van de kwantitatief goede toestand van het grondwater,

dat eutrofiëring door uit- en afspoeling van landbouwpercelen niet wezenlijk aangepakt in de huidige stroomgebiedbeheerplannen en dat de agrarische nutrientenemissies ca. 3% groter worden dan voorspeld door het niet realiseren groot deel Ecologische Hoofdstructuur,

dat de potenties voor ecologie en waterkwaliteit in kleine wateren vaak heel groot zijn, de maatregelen beperkt kunnen zijn en zonder beleid het biodiversiteitsverlies daar gierend achteruit gaat (zie bijvoorbeeld Natuurbalans 2010 van Plan Bureau voor de Leefomgeving),

Overwegende,
dat een natuurlijker oppervlaktewaterpeilbeheer nodig is om ecologische doelen te halen, te voorkomen dat kostbaar schoon neerslagwater afgevoerd wordt en gecompenseerd wordt met aanvoer van systeemvreemd rivierwater (met veelal externe of - o.i.v. aangevoerd sulfaat - interne eutrofiering als gevolg),

Jammer dat Natuur weer een ouderwets stokpaardje voor de dag haalt

dat eutrofiëring volgens het Plan Bureau voor de Leefomgeving grootste waterkwaliteitprobleem is,

Noot PvdD Rijnland: en dat zal bij het hier beschreven beleid ook wel zo blijven.

Verzoekt de overheid
te stimuleren dat waterschappen beleid ontwikkelen om veenoxidatie te remmen en te beperken. Voorstel is om in gebieden met dikke veenlagen aan de oppervlakte (>25 cm) een voor landbouw te natte situatie in meer dan 10% van het peilgebied te accepteren en veenbodemreservaten in te stellen waar in het geheel geen verdere peilverlaging meer wordt toegepast: natuurgebied of waterbestendige landbouw,

3 pagina’s over Sportvisserij zegt wel even iets over de lobbykracht van Sportvisserij Nederland.
Analoog voor Beroepsvisserij, blijkbaar alleen aal en DUPAN, vast ook een sterke lobbygroep.

Alles overwegende lijkt het mij dat de lobbygroepen van LTO, SVN en DUPAN een grote invloed hebben gehad op het schrijven van dit stuk, en dat van een aanscherping van het mestbeleid nauwelijks sprake is. Innovatie landbouw blijft binnen gebruikelijke kaders.

De doelen van de KRW komen mogelijk dichterbij, maar worden niet gehaald. Daarbij is al de suggestie gemaakt dat die doelen dan maar aangepast moeten worden.

Hoofdstuk 1 van het Partijprogramma voor de Dieren komt hier ook niet aan de orde, dat was ook niet te verwachten, maar dat heeft wel een goede toekomstvisie op Landbouw en Leefmilieu.

Lowie van Liere
Haarlem, 8 januari 2013