Echte demo­cratie

Water is van levensbelang voor ons allemaal. De Partij voor de Dieren streeft na dat iedere inwoner zich betrokken voelt bij het werk van het waterschap en er ook de vruchten van plukt. De klimaatcrisis stelt ons voor uitdagingen waarbij we alle hens aan dek nodig hebben om het tij te keren.

Afschaffen van alle geborgde zetels

De Partij voor de Dieren maakt zich sterk voor een waterschap dat rekening houdt met dieren, natuur en milieu. Daarvoor is verandering nodig! Hoewel het waterschap de oudste vorm van democratie is in Nederland, is van echte democratie binnen het waterschap geen sprake. Alleen met direct gekozen volksvertegenwoordigers kunnen alle belangen voor burgers, bedrijven en natuur in de juiste balans worden afgewogen. Macht uitoefenen via de zogeheten geborgde zetels, die toegekend zijn op basis van water- en grondgebruik, is niet meer van deze tijd. Alle geborgde zetels moeten verdwijnen, zodat het tot een volledig democratische zetelverdeling komt.

Van oudsher hebben boeren een zware stem in het waterschap. De belangen van de landbouw geven vaak de doorslag. Dat zie je bijvoorbeeld in het kunstmatig laag gehouden waterpeil. Planten en dieren die van nature in Nederland thuishoren zijn de dupe van de verdroging die daarvan het gevolg is. Dat moet anders. De Partij voor de Dieren wil dat het waterschap democratischer wordt en dat de invloed van lobbyorganisaties vanuit onder andere de landbouw, bedrijven en sportvisserij verkleind wordt.

De provincie is verantwoordelijk voor het aanwijzen wie de geborgde zetels in de waterschappen innemen. Zolang er nog geborgde zetels zijn, dringt het waterschap er bij de provincie op aan dat minstens de helft van de zetels in de categorie 'ongebouwd' wordt ingevuld door vertegenwoordigers van koepelverenigingen voor biologische en/of natuurinclusieve landbouwers.

Participatie

Het werk van het waterschap gaat iedere inwoner van het beheersgebied aan. Het waterschap is er voor mensen in het buitengebied, maar ook voor mensen die in de stad wonen. Toch wordt dit nog lang niet door iedereen zo beleefd. De Partij voor de Dieren wil dat het werk van het waterschap transparanter wordt en dat iedere inwoner gelijke mogelijkheden heeft om kennis te nemen van en invloed uit te oefenen op de besluiten van het waterschap. Daarom komt er ook een portefeuillehouder voor participatie en inclusiviteit.

Het waterschap evalueert zijn participatietrajecten om te achterhalen of alle verschillende bevolkingsgroepen gehoord zijn en formuleert verbeterpunten wanneer dit niet zo is.

Als het waterschap voorlichtings- of participatiebijeenkomsten organiseert, kiest het altijd voor locaties die goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer en die toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers.

Alle inwoners betrekken

Het werk van het waterschap gaat iedere inwoner van het beheersgebied aan. Het waterschap is er voor mensen in het buitengebied maar ook voor mensen die in de stad wonen. Toch wordt dit nog lang niet door iedereen zo beleefd. De Partij voor de Dieren wil dat het werk van het waterschap transparanter wordt en dat iedere inwoner gelijke mogelijkheden heeft om kennis te nemen van en invloed uit te oefenen op de besluiten van het waterschap.

• Er komt een portefeuillehouder participatie en inclusiviteit.
• Het waterschap evalueert zijn participatietrajecten om te achterhalen of alle verschillende bevolkingsgroepen gehoord zijn, en formuleert verbeterpunten wanneer dit niet zo is.
• Het waterschap experimenteert met verschillende methoden om zijn zichtbaarheid te vergroten, bijvoorbeeld met ambassadeurs in wijken waar weinig groen en water is.
• Openbare vergaderingen van het waterschapsbestuur worden live uitgezonden en opgenomen. Daarnaast worden er schriftelijke notulen gemaakt of worden de uitzendingen ondertiteld, zodat ook mensen die doof of slechthorend zijn kennis kunnen nemen van dat wat besproken is.
• Informatie die vanuit het waterschap wordt verstrekt is zoveel mogelijk geschreven op taalniveau B1, wat door de meeste inwoners wordt begrepen. Waar nodig wordt belangrijke informatie ook in andere talen verstrekt.
• Politieke instrumenten die worden toegepast door bestuurders van het waterschap worden aangepast aan het hedendaagse taalgebruik, zodat we begrijpelijk worden voor alle burgers.
• Als het waterschap voorlichtings- of participatiebijeenkomsten organiseert, kiest het altijd voor locaties die goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer en die toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers.
• In zijn communicatie gebruikt het waterschap genderneutrale taal. Ook zijn er genderneutrale toiletten aanwezig in waterschapsgebouwen.

Verbruikers en vervuilers betalen

Het huidige belastingstelsel voor waterschappen past niet meer bij deze tijd. De Partij voor de Dieren wil een eerlijk systeem waarbij verbruikers en vervuilers van water gaan betalen. Het waterschap gaat daarom pleiten voor een geheel nieuw belastingstelsel dat recht doet aan het principe ‘verbruikers en vervuilers betalen’. Daarbij betalen burgers niet langer een vast bedrag per bewoner van een huishouden (‘vervuilingseenheden’) maar wordt betaald op basis van hun daadwerkelijke waterverbruik. Bovendien wordt waterverbruik progressief belast, zodat grootverbruikers zoals landbouw en industrie zwaarder worden belast. Natuurterreinen worden hierin geheel vrijgesteld van waterschapsbelasting. De waterschappen lobbyen hier bij de Tweede Kamer en Unie van Waterschappen voor. Zolang er nog geen nieuw belastingsysteem is voor de waterschappen, zet het waterschap zich ervoor in om de belastingen zo eerlijk en milieuvriendelijk mogelijk te maken.

• Het waterschap stopt met het gebruik van schadelijke chemicaliën bij metingen om te bepalen hoezeer water door bedrijven is verontreinigd.
• Het ingezetenendeel van de waterschapslasten (het deel dat door burger wordt betaald) wordt zo laag mogelijk.
• Burgers in financiële nood krijgen hun waterschapsbelasting kwijtgescholden. Het waterschap zorgt dat het eenvoudig wordt voor burgers om van deze mogelijkheid gebruik te maken.
• De wegenheffing wordt betaald door burgers, bedrijven en boeren; natuurterreinbeherende organisaties worden hiervan vrijgesteld.

Democratie en lobby

De Partij voor de Dieren zet zich in voor een waterschap dat rekening houdt met dieren, natuur en milieu. Van oudsher hebben boeren een zware stem in het waterschap. De belangen van de landbouw geven vaak de doorslag. Dat zie je bijvoorbeeld in het kunstmatig laag gehouden waterpeil. Planten en dieren die van nature in Nederland thuishoren zijn de dupe van de verdroging die daarvan het gevolg is. Dat moet anders. De Partij voor de Dieren wil dat het waterschap democratischer wordt en dat de invloed van lobbyorganisaties vanuit onder andere de landbouw, bedrijven en sportvisserij verkleind wordt.

• Het waterschap pleit bij de landelijke politiek en de Unie van Waterschappen voor het volledig afschaffen van geborgde zetels.
• De verantwoordelijkheden van het waterschap groeien, daarom is het belangrijk dat het waterschapsbestuur professioneler wordt. Er wordt een griffie ingesteld en het waterschap gaat experimenteren met dualisme, waarbij het dagelijks bestuur beter kan worden gecontroleerd.
• Het waterschap zorgt ervoor dat ook kleine fracties hun werk goed kunnen uitvoeren. Maatregelen die hiertoe kunnen worden genomen zijn bijvoorbeeld het werken met burgercommissieleden en het verlagen van drempels voor het agenderen van onderwerpen of gebruiken van politieke instrumenten zoals moties.
• Het waterschap houdt een register bij van de organisaties en bedrijven die bij hen lobbyen, deelt dit actief met het waterschapsbestuur en maakt dit voor burgers inzichtelijk.
• Wanneer het waterschap belanghebbende organisaties betrekt bij beslissingen, worden daarin de belangen van dieren, natuur en milieu minstens zo goed meegenomen als andere belangen. Zo worden ook natuurverenigingen, dierenwelzijnsof dierenrechtenorganisaties en biologische boeren actief betrokken.
• De provincie is verantwoordelijk voor het aanwijzen wie de geborgde zetels in de waterschappen innemen. Zolang er nog geborgde zetels zijn dringt het waterschap er bij de provincie op aan dat minstens de helft van de zetels in de categorie ‘ongebouwd’ wordt ingevuld door vertegenwoordigers van koepelverenigingen voor biologische en/of natuurinclusieve landbouwers.

Internationaal georiënteerd

Nederland heeft veel waardevolle kennis over watermanagement. Het is goed dat deze kennis ook internationaal wordt gedeeld. Ook is internationale samenwerking belangrijk doordat watersystemen zich niet aan landsgrenzen houden. Als het water in het ene land vervuild raakt, beïnvloedt dat ook in het andere land de waterkwaliteit. De Partij voor de Dieren vindt het belangrijk dat internationale samenwerking op een duurzame manier plaatsvindt.

• Problemen met de kwaliteit van grensoverschrijdende wateren worden (ook) opgepakt in samenwerking met onze buurlanden. Ook bij de aanleg van natuurgebieden en verbindingszones ten behoeve van natte natuurparels is het van groot belang dat er wordt gecommuniceerd en afgestemd met omringende landen.
• Het waterschap deelt, zoveel mogelijk kosteloos, zijn kennis om andere landen te helpen met uitdagingen op gebied van water. Hierbij gaat specifieke aandacht uit naar Bonaire, Sint Eustatius en Saba, die onderdeel zijn van het Koninkrijk der Nederlanden.
• Het waterschap onderzoekt actief of en hoe het de best practices van andere landen over kan nemen, te denken valt aan de permanente verboden op wateronttrekking in delen van Vlaanderen, of ervaring met droogteproblematiek in Afrikaanse landen.
• Het aantal vliegreizen voor internationale projecten en samenwerking wordt geminimaliseerd.
• Het waterschap doet niet mee aan stedenbanden of internationale partnerschappen met overheden die mensenrechten schenden of de rechtsstaat ondermijnen.

Goed en inclusief werkgeverschap

Het waterschap is van oudsher een masculiene organisatie. Daar is de laatste decennia gelukkig al veel in veranderd. De Partij voor de Dieren ziet graag dat het waterschap als overheidsorganisatie een voorbeeldfunctie gaat vervullen met betrekking tot diversiteit en inclusie. Het waterschap neemt de veiligheid van medewerkers uiterst serieus.

• Waar mogelijk neemt het waterschap personeel zelf in dienst en biedt het inclusieve arbeidsvoorwaarden. Het waterschap breidt de duur en de vergoeding van het ouderschapsverlof uit voor alle ouders. Ook wordt transitieverlof voor transgender medewerkers vastgelegd.
• Het waterschap hanteert een inclusief beleid voor werving en selectie, bijvoorbeeld door anoniem solliciteren mogelijk te maken. Het streeft een personeelsbestand na dat een goede afspiegeling is van de maatschappij en voert proactief beleid om ook mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen.
• Het waterschap heeft oog voor diversiteit in (de top van) de samenwerkingsverbanden waar het deel van uitmaakt en houdt daar ook rekening mee in de keuze voor een afgevaardigde.
• Kantoren en vergaderlocaties zijn rolstoelvriendelijk ingericht en houden rekening met neurodiversiteit (bijvoorbeeld mensen die erg gevoelig zijn voor prikkels) onder medewerkers en bezoekers.
• Het waterschap stelt een jeugdbestuurder aan en betrekt deze actief bij vergaderingen van het waterschapsbestuur. Ook betrekt het waterschap jongeren door middel van stagemogelijkheden en lessen op scholen.
• Tenminste één dag per jaar hijst het waterschap de regenboogvlag, bijvoorbeeld op Coming Out Day, IDAHO of Paarse Vrijdag.
• Het waterschap heeft regelingen voor klachten en integriteitsmeldingen, die regelmatig geactualiseerd worden. Bij de afhandeling staan respect, oplossingsgerichtheid en passende doorlooptijden voorop. Bestuurders en medewerkers kunnen terecht bij een externe vertrouwenspersoon.
• Het gesprek over omgangsvormen en grensoverschrijdend gedrag wordt proactief aangegaan met alle medewerkers en bestuurders van het waterschap.
• De hoge werkdruk is een groot probleem bij veel waterschappen. Daarom is het waterschap extra alert op het welzijn van medewerkers.
• Het waterschap hanteert bij catering en in bedrijfsrestaurants het ‘carnivoor, geef het door’ principe. En er wordt een volgende stap naar volledig plantaardig gezet. Daarnaast wordt er zoveel mogelijk met biologische en lokale producten gewerkt.
• Het waterschap gebruikt alleen biologische en proefdiervrije schoonmaakmiddelen.
• Om energie te besparen worden alle gebouwen van het waterschap verwarmd tot maximaal 19 graden. Voor medewerkers die vanwege medische redenen een hogere temperatuur nodig hebben worden maatwerkoplossingen gezocht.

Privacy en security

Het digitale tijdperk waarin we leven brengt veel mogelijkheden en kansen met zich mee, maar ook gevaren. Persoonsgegevens kunnen door een foutje of een bewuste actie op straat komen te liggen. Daarnaast kan een organisatie ontregeld worden door een cyberaanval, denk aan een computervirus, opzettelijke overbelasting of een digitale gijzeling. Omdat watermanagement, juist in Nederland, zo cruciaal is, kunnen waterschapswerken doelwit worden. Waterveiligheid gaat al lang niet meer alleen om stevige en hoge dijken, maar ook om cybersecurity.

• Metingen die het waterschap op rioolwater doet, bijvoorbeeld in het kader van de volksgezondheid, zijn nooit herleidbaar tot individuele personen. Ook bij metingen door drones en dergelijke wordt rekening gehouden met privacy. Als het waterschap ondanks alles toch slachtoffer wordt van cybercriminaliteit (zoals gijzelsoftware) wordt in geen geval geld betaald aan criminelen, omdat dit een schijnoplossing is waarmee deze misdaad in stand wordt gehouden.
• Het waterschap zorgt ervoor dat zijn IT-infrastructuur en software faalveilig is ingericht om de impact van verstoringen te beperken.
• De IT van het waterschap in brede zin, zoals het beleid rondom werktelefoons en -laptops maar ook de wijze van dataopslag, wordt getoetst aan duurzaamheidscriteria. Onnodig energieverbruik en onnodige aanschaf worden hierin meegenomen.