Een prettige en veilige leefomgeving

Water is bepalend voor hoe we ons land indelen. Mensen wonen graag op plekken waar ze makkelijk droge voeten houden. Voor de veiligheid en het welzijn van mensen, maar ook die van wilde en gehouden dieren, is het van groot belang dat zij worden beschermd tegen overstromingen.

Minstens zo belangrijk is het om mens en dier te behoeden voor ongezond water en watertekorten. Het waterschap is deskundige op dit gebied en helpt provincie en gemeenten bij het maken van verstandige keuzes voor de inrichting van het landschap.

De Partij voor de Dieren wil dat een duurzame toekomst hierin centraal wordt gesteld. Het water(schap) moet veilig en gezond zijn voor al wat leeft!

Droge voeten

Nederland wordt wereldwijd geroemd omdat we ons laaggelegen land zo goed beschermen tegen wateroverlast. Door klimaatverandering wordt dat wel steeds moeilijker: de zeespiegel stijgt, rivierstanden worden onvoorspelbaarder, en er zijn vaker hoosbuien. De Partij voor de Dieren wil dat het waterschap verder kijkt dan het huidige Hoogwaterbeschermingsprogramma. Ook wordt er gewerkt aan groene zones in steden die dienen als waterbuffer om overtollig regenwater afkomstig van hoosbuien op te vangen.

• De watertoets, waarin het waterschap gemeenten advies geeft over klimaatadaptief bouwen, moet een dwingender karakter krijgen.
• Het waterschap wijst gemeenten en provincies op de grote risico’s van nieuwe bebouwing op kwetsbare plekken zoals op dijken, in uiterwaarden en in diepe polders.
• Bij de versteviging en verhoging van dijken wordt altijd gekeken naar kansen voor, en samenwerking met de natuur, zoals door het gebruik van klei uit het eigen waterschap.
• Wanneer er met grondeigenaren en -pachters is afgesproken dat hun grond bij hoogwater onder mag lopen, worden schadeclaims hierover niet ingewilligd.
• In de rampenplannen van het waterschap wordt extra aandacht besteed aan kwetsbare groepen mensen, bijvoorbeeld tijdens de evacuatie en opvang bij overstromingen.
• Samen met gemeenten stelt het waterschap subsidies beschikbaar die de afwatering verbeteren, zoals voor het vervangen van stenen in tuinen, parkeerplaatsen en schoolpleinen door planten, voor het aanleggen van groene gevels en daken op gebouwen en voor het creëren van bloemrijke wadi’s - groene greppels in bebouwd gebied die hemelwater kunnen opvangen zodat het geen overlast veroorzaakt en langzaam in het grondwater infiltreert.
• Het waterschap pleit er bij gemeenten voor dat in nieuwbouwwijken het regenwater van het riool wordt afgekoppeld, waardoor het in de grond kan lopen. Wanneer het rioolstelsel in een bestaande wijk aan vervanging toe is, stimuleert het waterschap de gemeente om over te stappen op een gescheiden stelsel. Hierbij worden maatregelen genomen om stankoverlast te voorkomen.

Duurzaam wegbeheer

Door werkzaamheden van het waterschap moeten regelmatig wegen van anderen worden vernieuwd. Bovendien heeft het waterschap diverse wegen in beheer. De Partij voor de Dieren zet in op duurzame inrichting en onderhoud van deze wegen.

• Wanneer er door werkzaamheden van het waterschap wegen opnieuw moeten worden aangelegd, pleit het waterschap bij gemeenten en provincies voor duurzame inrichting van wegen, waarbij fietsers, voetgangers en openbaar vervoer prioriteit krijgen boven gemotoriseerd verkeer.
• Wegen die het waterschap beheert worden duurzaam ingericht waarbij fietsers, voetgangers en openbaar vervoer prioriteit krijgen boven gemotoriseerd verkeer.
• Het waterschap is verantwoordelijk voor de aanpak van eikenprocessierupsen langs waterschapswegen. Er wordt ingezet op preventie, bijvoorbeeld door het plaatsen van nestkasten van natuurlijke vijanden. Er worden geen dieren voor uitgezet. Dezelfde uitgangspunten worden gehanteerd bij de bastaardsatijnrups. Waar preventie niet voldoende werkt, wordt er alsnog niet bestreden, maar wordt eventueel de omgeving afgezet.
• Waar mogelijk kiest het waterschap voor halfopen bestrating voor een goede afwatering. Hierbij wordt rekening gehouden met mensen met een mobiliteitsbeperking.

Water en volksgezondheid

Water speelt op vele manieren een rol in volksgezondheid. Zo is vervuild water een groot risico voor de gezondheid van mensen en andere dieren. Maar ook de verspreiding van virusdeeltjes in rioolwater, zoals tijdens de coronacrisis, wordt gemonitord door de waterschappen. De Partij voor de Dieren vindt voorkomen beter dan genezen, en ziet graag dat het waterschap daar zijn rol in pakt.

• Blauwalg en botulisme kunnen we alleen samen voorkomen, daarom geeft het waterschap voorlichting aan burgers over wat ze daarvoor kunnen doen, zoals watervogels niet meer voeren.
• Het waterschap biedt altijd een zo actueel mogelijk overzicht van wateren waar blauwalg of botulisme gedetecteerd is en communiceert hier proactief over naar lokale media en medeoverheden. Bij deze wateren worden zo snel mogelijk waarschuwingsborden geplaatst om te waarschuwen voor de gevaren van recreatie in en rondom het water.
• Het waterschap kiest voor het verbieden van hengelen, in plaats van voor loodvrij hengelen of hengelen met minder lokaas. Voor dit laatste wordt vaak nog gekozen ten behoeve van de waterkwaliteit en volksgezondheid, maar ook de gezondheid van de vissen telt mee.
• Bij rioolwaterzuiveringsinstallaties en rioolgemalen wordt op milieuvriendelijke wijze gemonitord op geur om overlast voor de omgeving en vervuiling te beperken.
• Voorkomen is beter dan genezen. Om medicijngebruik terug te dringen zoekt het waterschap naar mogelijkheden om lokale preventieakkoorden te steunen. Het waterschap gaat met gemeentes in gesprek om het verzamelen van niet-gebruikte medicijnen te verbeteren. Om de medicijnresten die wel in het water terechtkomen aan te pakken wordt geïnvesteerd in filters.
• Door uitspoeling van mest komen medicijnresten en hormonen uit de vee-industrie in het oppervlaktewater terecht. Het waterschap lobbyt daarom bij de Rijksoverheid voor strengere regels voor het gebruik van deze stoffen.
• Het waterschap geeft geen nieuwe vergunningen meer af waarmee bedrijven (potentieel) zeer zorgwekkende stoffen mogen lozen op het oppervlaktewater, in de bodem, of in het riool en bekijkt of al uitgegeven vergunningen ingetrokken kunnen worden.
• Het waterschap lobbyt voor een landelijk verbod op de productie, het gebruik en de lozing van extreem gevaarlijke stoffen, waaronder PFAS. Het waterschap geeft geen toestemming voor plannen waarbij grond of bagger wordt gebruikt die vervuild is met deze stoffen.
• Het waterschap oefent bij de nationale overheid, provincies en gemeenten druk uit om houtstook door huishoudens terug te dringen, omdat dit de grootste bron is van kankerverwekkende stoffen zoals PAK’s in het oppervlaktewater.

Recreatie in en rond het water

De natuur is in de eerste plaats de leefomgeving van vele dieren en planten. Om die reden is het niet te verantwoorden om alle gebieden waar het waterschap zijn opgaven realiseert ook open te stellen voor recreatie. Tegelijkertijd vindt de Partij voor de Dieren het belangrijk dat mensen in aanraking kunnen komen met natuur en met wilde dieren. Daarom kiezen we ervoor recreatie alleen toe te staan als dat de natuur niet schaadt.

• Wanneer het waterschap kansen ziet om recreatieve voorzieningen aan te leggen worden deze mogelijkheden aan strenge criteria getoetst. Er wordt een ‘nee, tenzij’ in plaats van een ‘ja, mits’ beleid gehanteerd.
• Als vaarwegbeheerder zorgt het waterschap samen met gemeenten voor voldoende mogelijkheden om afvalwater op het riool te lozen.
• Het waterschap staat geen vormen van recreatie toe op zijn wateren en terreinen die het water vervuilen, de natuur verstoren of waarbij dieren worden gebruikt. Voorbeelden daarvan zijn paardrijden, quads en waterscooters.
• Bij nieuw aan te leggen paden wordt er rekening gehouden met de verstoringsafstanden van gebieden die belangrijk zijn voor vogels. Bestaande paden kunnen om deze reden worden verplaatst.
• Recreatief medegebruik wordt door het waterschap zoveel mogelijk gecombineerd met educatie over het werk van het waterschap en de rol die burgers en bedrijven hier zelf in kunnen vervullen.

Educatie

Educatie vanuit het waterschap is niet alleen een bijproduct; het is nodig dat waterschappen hier actief op inzetten. De kennis die er binnen het waterschap bestaat over zaken als watervervuiling, klimaatverandering en vismigratie biedt interessant en zeer actueel lesmateriaal voor scholen. Daarnaast kan het worden ingezet om het draagvlak bij de bevolking te vergroten voor maatregelen om vervuiling en klimaatverandering tegen te gaan en waar nodig te stimuleren om zelf actie te nemen of gedrag aan te passen.

• Het waterschap ontwikkelt of werkt mee aan lesprogramma’s en spreekbeurten over problemen rond watervervuiling, zoals de plastic soep en mestuitspoeling, en over problemen rondom waterschaarste in Nederland als gevolg van klimaatverandering .
• Het waterschap biedt diervriendelijke alternatieven voor de lessen die hengelaars op scholen geven. Het waterschap richt zich in deze lessen op de vissen zelf en de invloed die menselijke beslissingen hebben op hun leefomgeving.
• Het waterschap maakt gebruik van ‘citizen science’ (onderzoek uitgevoerd door burgers) om kennis te verzamelen over waterkwaliteit en burgers beter te betrekken bij dit onderwerp.
• Het waterschap participeert in herdenkingen van watersnoodrampen die het gebied hebben geraakt. Het grijpt deze tevens aan om bewustzijn te creëren over het risico op nieuwe overstromingen als gevolg van klimaatverandering.
• Het waterschap informeert buurtbewoners over de ecologische functies van stedelijk water in hun omgeving.
• Het waterschap zet zich in voor behoud en herstel van het cultureel erfgoed, zoals watermolens, stoomgemalen, dijkmagazijnen en oude landschapsstructuren.
• Cultureel erfgoed biedt aanknopingspunten voor educatie. Het waterschap gebruikt die aanknopingspunten voor voorlichting over de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Zo kunnen we leren van hoe de bouw van watermolens in de 18e eeuw ertoe leidde dat de zalm bijna uitstierf.

Privacy en security

Het digitale tijdperk waarin we leven brengt veel mogelijkheden en kansen met zich mee, maar ook gevaren. Persoonsgegevens kunnen door een foutje of een bewuste actie op straat komen te liggen. Daarnaast kan een organisatie ontregeld worden door een cyberaanval, denk aan een computervirus, opzettelijke overbelasting of een digitale gijzeling. Omdat watermanagement, juist in Nederland, zo cruciaal is, kunnen waterschapswerken doelwit worden. Waterveiligheid gaat al lang niet meer alleen om stevige en hoge dijken, maar ook om cybersecurity.

• Metingen die het waterschap op rioolwater doet, bijvoorbeeld in het kader van de volksgezondheid, zijn nooit herleidbaar tot individuele personen. Ook bij metingen door drones en dergelijke wordt rekening gehouden met privacy. Als het waterschap ondanks alles toch slachtoffer wordt van cybercriminaliteit (zoals gijzelsoftware) wordt in geen geval geld betaald aan criminelen, omdat dit een schijnoplossing is waarmee deze misdaad in stand wordt gehouden.
• Het waterschap zorgt ervoor dat zijn IT-infrastructuur en software faalveilig is ingericht om de impact van verstoringen te beperken.
• De IT van het waterschap in brede zin, zoals het beleid rondom werktelefoons en -laptops maar ook de wijze van dataopslag, wordt getoetst aan duurzaamheidscriteria. Onnodig energieverbruik en onnodige aanschaf worden hierin meegenomen.