Beeld­vor­mende sessie water­kwa­liteit

Onze fractie is gevraagd om richting te geven aan de strategische notitie van het college.

Wij hebben daartoe de informatie, die Rijnland ons heeft gegeven, goed bekeken. De informatie was veel en duidelijk, hartelijk dank hiervoor. Al lezend kwamen wij tot de conclusie, dat de oplossing van het probleem al uit de informatie naar voren komt.

Het complete watersysteem van Rijnland heeft iets van een levend organisme, waarbij we de grote meren als organen kunnen zien, de boezem kunnen we met de longen vergelijken en de sloten in de polder en veenweidegebied zijn de longblaasjes. Het rapport is vrij negatief over de waterkwaliteit, het voldoet eigenlijk nergens aan de normen. Het organisme is ziek. Waar beginnen we dan met beter maken? In de organen? Maatregelen in de grote meren en plassen hebben tot nu toe te weinig resultaat opgeleverd, we lopen in onze aanpak achter op de planning van de planperiodes. Het genezen van de plassen wordt bemoeilijkt door een constante toevoer van stikstof en fosfor vanuit de boezem. In het rapport staat dat er in de boezem een behoorlijke toename van de gehaltes stikstof en fosfor optreedt van het zuidoosten richting het noorden en westen, in lijn met de dominante stroomrichting. Het water in het Rijnlands gebied wordt dus steeds viezer.

We moeten op zoek naar de grondoorzaak van het probleem. Het probleem in het gebied is eutrofiëring. In het rapport is een figuur opgenomen van de waterbalans. Ik denk dat we ons rot schrikken als we in plaats daarvan een stikstofbalans zien.

De grondoorzaak van de eutrofiëring is grotendeels emissies van landbouw, intensieve veeteelt, en glastuinbouw. Daarnaast zijn AWZI’s belangrijke bronnen.

Wat kunnen we als Rijnland hieraan doen? Emissies door AWZI’s zijn onze verantwoordelijkheid, daarnaast zijn ook andere partijen verantwoordelijk voor het probleem: anderen; agrariërs, veehouderijen, kwekers. Rijnland heeft wel een verantwoordelijkheid als slootbeheerder, en alle voedingsstoffen komen terecht in de sloot.

Tweede spoor, los van verantwoordelijkheden. Is het Rijnland-organisme een robuust systeem, dat zichzelf kan reguleren? De grootste knop om aan te draaien is datgene met het grootste oppervlak van alle wateren van Rijnland; de sloten. 10.000 km in lengte. Factor 10 groter in lengteoppervlak dan de meren en plassen. Natuurvriendelijke oevers met waterplanten geven de sloot een bufferend vermogen voor stikstof en andere voedingsstoffen. In de huidige situatie heeft echter bijna de helft van de sloten geen oever met waterplanten. Hier zit een grote mogelijkheid om de veerkracht, het zelfreinigend vermogen van het gebied, te vergroten. Sloten vallen onder de overige wateren bij de KRW. Hier is naar onze mening onvoldoende aandacht aan besteed tot nu toe, maar hier zit wel de meeste potentie voor verbetering.

Gewasbeschermingsmiddelen, met name van de bollenteelt, boomteelt en glastuinbouw, ondermijnen echter het hele systeem. Hierdoor sterft de natuurvriendelijke oever in de sloten af, zodat het bufferend vermogen van de sloot volledig verdwijnt. Vorige week nog heeft de Tweede Kamer de motie van de Partij voor de Dieren verworpen, waarin zij de regering oproept om zich te verzetten tegen het voorstel van de Europese Commissie, om de toelating van glyfosaat, de werkzame stof in Roundup, met 10 jaar te verlengen. Hiermee wordt het gehele systeem onderuit gehaald. De opgave voor Rijnland, om te zorgen voor schoon oppervlakte water, wordt alleen maar moeilijker. Onze fractie heeft een maand geleden vragen gesteld over het standpunt en aanpak van het college hierin, maar wij hebben nog geen antwoord gekregen. Daarom vragen wij via deze weg hier nogmaals aandacht voor.

Derde spoor; wat zegt het wettelijk kader? De wet is niet geschreven voor het systeem van Rijnland, dit zijn landelijk, of Europese normen. Enerzijds proberen we onder de normen van de KRW uit te komen, anderzijds verschuilen we ons er achter om bepaalde dingen niet te hoeven doen, zoals het aanleggen van natuurvriendelijke oevers in de sloten. We moeten kijken naar ons systeem. Dat vraagt ook dat we ons niet verschuilen achter het feit dat we deels een veengebied zijn met hoge achtergrondwaarden.

Conclusie, wat willen wij meegeven aan het college? Kijk naar het gehele systeem. Pak het probleem van de waterkwaliteit bij de grondoorzaak aan: beperk emissies van voedingsstoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Discussie over end of pipe maatregelen, zoals natuurvriendelijke oevers in de grote plassen, is een bliksemafleider. Het is nodig om de aandacht op de grondoorzaak te focussen. Het beperken van stikstof, fosfor en gewasbestrijdingsmiddelen is een gedeelde verantwoordelijkheid van Rijnland, en agrariërs en bedrijven. Jullie hebben de sleutel in handen. Treed in overleg, bepaal wat ieders rol is en kom tot een aanpak.

Fractie Partij voor de Dieren

Bron: www.rijnland.net