Voorkomen van rivier­kreeften

Indiendatum: mrt. 2009
Antwoorddatum: 6 apr. 2009

1. Worden de momenteel in het beheersgebied van Rijnland voorkomende rivierkreeften als een probleem ervaren?

Rivierkreeften komen van oudsher voor in Nederland. De inheemse soort is echter door ziekte verdwenen. Er is nu sprake van uitheemse soorten, mogelijk door aquariumhouders binnengebracht, die de laatste jaren in toenemende mate voorkomen.

Het gaat in principe om 7 soorten, waarvan 3 vrij algemeen voorkomen: de rode, de geknobbelde, en de gevlekte rivierkreeft. De gevlekte is vrij algemeen maar blijft in lage dichtheden. De rode (veel voorkomend rondom Gouda) en de geknobbelde (veel voorkomend in het gebied van de Stichtse Rijnlanden) komen wel in grote dichtheden voor. Het zijn met name deze twee soorten die schadelijke of potentieel schadelijke effecten hebben.

Deze schadelijke effecten bestaan uit het knippen en/of eten van waterplanten, wat met name gebeurt als dichtheden hoog zijn en/of makkelijker voedsel te weinig voorhanden is. De kreeften zijn het meest actief in de zomer wanneer watertemperaturen hoog zijn. Ze migreren, ook over land, tijdens de herfst. Met name de geknobbelde rivierkreeft kan holen graven, vergelijkbaar maar kleiner en ondieper dan de muskusrat. Tot dusver is wel bekend dat ze omnivoren zijn die wel actief op eieren azen, maar zeker niet levende vis najagen.
De laatste maanden bereiken Rijnland meldingen van ingelanden over de rivierkreeft. Er wordt verondersteld dat ze schade doen. Maar harde feiten daarover ontbreken vooralsnog.
2. Wordt er door Rijnland onderzoek gedaan c.q. meegewerkt aan onderzoek naar de verspreiding van exotische rivierkreeften?

Rijnland heeft zelf nog geen onderzoek verricht of laten verrichten naar de verspreiding en mogelijke schade van rivierkreeften.

Rijnland is zich echter wel sterk bewust van de gaande ontwikkelingen en volgt lopende onderzoeken naar rivierkreeften dan ook op de voet.

Zo houdt Naturalis op verspreidingskaartjes eventuele waarnemingen bij, deze gegevens zijn verzameld uit gepubliceerde inventarisaties en vrijwillig ingezonden waarnemingen door particulieren. Deze kaartjes treft u aan als bijlage bij deze memo. Rijnland zal haar waarnemingen en meldingen die rijnland bereiken doorgeven aan Naturalis

Verder zette Sportvisserij Nederland in 2008 rondom Wilnis (nabij Vinkeveen) een onderzoek uit om feitelijke dichtheden en schade te meten. Daarin werd nog wel naar ander onderzoek (buitenland) verwezen om eventuele schade aan te tonen.

Op initiatief van de hengelsportvereniging “Viswaterpachting” is er op dit moment een inventarisatie naar kreeften gaande in de wateren van Gouda. Er word ook gekeken of het wegvissen effect heeft op de dichtheden. De resultaten worden dit najaar gerapporteerd.

Op dit moment is het HHRS De Stichtse Rijnlanden (in samenwerking met STOWA en Sportvisserij Nederland) bezig met een onderzoek waarin ook nadrukkelijk gekeken wordt naar de mogelijkheden tot bestrijding. Literatuuronderzoek (naar bestrijdingsmethoden in het buitenland) en veldonderzoek (om ze in praktijk te testen) zijn onderdeel van dit onderzoek. De eerste resultaten daarvan worden in begin 2010 verwacht.

3. Is er reeds beleid geformuleerd m.b.t. verder onderzoek naar ecologie en schade door rivierkreeften of naar de bestrijding ervan?

Binnen Rijnland wordt op dit moment nagegaan of het monitoren van rivierkreeften meegenomen kan worden in de reeds bestaande monitoring. Daarnaast wordt nagegaan hoe binnen Rijnland een meldpunt rond het signaleren van exoten in het algemeen kan worden vormgegeven. Over beide nieuwe ontwikkelingen zal nog dit jaar besluitvorming zal plaatsvinden.

Rijnland zal voorlopig nog geen eigen onderzoek opstartten naar de verspreiding van rivierkreeften. Eerst zal het onderzoek van de waterschappen AGV en Stichtse Rijnlanden worden afgewacht, uitkomsten van deze onderzoeken worden begin 2010 verwacht. Afhankelijk van deze uitkomsten zal worden bezien of eigen onderzoek van Rijnland nog verder aan de kennis rond de verspreiding, schade en bestrijding van rivierkreeften kan bijdragen.