Vissterfte onder het ijs

Op verschillende plaatsen zijn deze winter vissen onder het ijs gestorven door zuurstofgebrek. Over de vissterfte in het Amsterdamse Bos heeft Dick de Vos bestuursvragen gesteld. In het antwoord gaat Rijnland kort in op mogelijke maatregelen. Dat houdt niet over. Ook Hollands Noorderkwartier meldt de beperkte mogelijkheden van maatregelen als de zuurstofconcentratie onder het ijs laag wordt en geconstateerd wordt dat vissen sterven. In het kort:
1. Wakken aanbrengen in het ijs trekt vissen aan, door de hogere hoeveelheid en hun ademhaling vermindert de zuurstofconcentratie. Geen goede maatregel.
2. Grote wakken trekken watervogels aan, en de afbraak van hun uitwerpselen vermindert de zuurstofconcentratie. Geen goede maatregel.
3. Lucht in het water pompen. Lijkt aardig, maar het sediment wordt erdoor opgewerveld en de mineralisatie neemt toe, dat leidt toch weer tot zuurstofloosheid. Geen goede maatregel.
4. Verwijderen van sneeuw over grote oppervlakten. Hierdoor dringt licht in het water door, en bij voldoende planten of algen kan er zuurstof worden geproduceerd. Dat moet dan meer zijn dan de mineralisatie wegneemt. En in de winter is de productie van zuurstof door fotosynthese gering. In vele overbemeste wateren in Nederland komen ook nog eens weinig planten voor vanwege het troebele water. Maar het kan plaatselijk zeker een goede maatregel zijn.
Om in de toekomst vissterfte te voorkomen moet het water veel minder belast worden met nutriënten. Met name de belasting door uit- en afspoeling van landbouwgronden en rioolwaterzuiveringsinstallaties moet drastisch omlaag. Aan het laatste wordt hard gewerkt. Baggerachterstanden moeten weggewerkt zodat het slib uit het water verdwijnt en in dieper water blijft langer zuurstof aanwezig bij ijsvorming. Diepere plekken aanbrengen in het watersysteem geeft schuilmogelijkheden voor vissen. In schoon en helder water zijn er meer waterplanten, bij ijsvorming kunnen ze bij helder ijs nog steeds zuurstof produceren zodat vissen een grotere overlevingkans hebben onder het ijs.