Motie Vreemd aan de Orde van de Dag: Laatste noodkreet van water­schappen voor PFAS-verbod

De Verenigde Vergadering, gehoord de beraadslaging,

Constaterende dat:

• PFAS schadelijk zijn voor de volksgezondheid en milieu;

• Waterschappen de wettelijke taak hebben om te zorgen voor een goede waterkwaliteit en de zuivering van stedelijk afvalwater in het waterschapsgebied;

• Verhoogde concentraties PFAS op verschillende plekken in ongezonde concentraties worden aangetroffen, zoals bijvoorbeeld rondom Schiphol naar aanleiding van het blusincident uit 2008;

• PFAS zowel via directe als indirecte lozingen in het oppervlaktewater komen, terwijl onze rioolwaterzuiveringsinstallaties PFAS niet uit het water kunnen verwijderen;

• Nederlanders nu al dagelijks meer PFAS binnen krijgen dan de gezondheidskundige grenswaarde van de European Food Safety Authority (EFSA) acceptabel acht;

• Ingezetenen inclusief agrariërs en andere ondernemers op schoon water moeten kunnen rekenen voor hun activiteiten zoals recreatie en akkerbouw;

• Waterschappen zelf niet de bevoegdheid hebben om PFAS bij de bron aan te pakken, terwijl bronaanpak en sanering hoogst noodzakelijk zijn;

• Sanering als gevolg van uitblijven van Rijksbeleid stevig op de capaciteit en kosten van het waterschap zullen drukken;

• Het RIVM herhaaldelijk de Staat heeft geadviseerd om maatregelen te nemen om de volksgezondheid en milieu te beschermen tegen PFAS en ook de Unie van Waterschappen en de Europese watersector al jaren pleiten voor een verbod;

• Het Rijk vooralsnog niet voornemens is adequate maatregelen te nemen, zoals een nationaal verbod. Belangenorganisaties hebben daarom nu het Rijk gedagvaard, vanwege nalatigheid op gebied van adequate sanering, handhaving en regelgeving. Dit wordt uiteengezet in de dagvaarding door 11 belangenorganisaties onder aanvoering van Knoops advocaten van 7 augustus jl;

Overwegende dat:

• Het Rijk weliswaar al enige tijd met een aantal landen samenwerkt aan een Europese PFAS-wet (ook wel restrictievoorstel). Goedkeuring van deze wet echter niet alleen nog onzeker is, maar ook bij goedkeuring zal de implementatie van deze wet nog vele jaren in beslag nemen, met verslechtering van de situatie tot gevolg;

• Het Rijk de keuze heeft om net als Frankrijk en België naast het Europese restrictievoorstel te werken aan landelijke maatregelen, zoals een handelsverbod, maar dit nu nalaat;

• Ook wanneer onze rioolwaterzuiveringen in de toekomst PFAS zouden kunnen zuiveren, deze kosten niet op de waterschappen, en dus op onze ingezetenen, mogen worden afgewenteld, zolang het Rijk toestaat dat PFAS in de Nederlandse wateren belandt.

• Ondanks dat PFAS niet KRW-genormeerd is, PFAS wel invloed heeft op de gezondheid van macrofauna en dus het behalen van KRW-doelstellingen hindert.

• Deze motie in meerdere waterschappen ter tafel is gekomen en onder andere in Waterschap De Brabantse Delta, Waterschap de Dommel en Waterschap Rivierenland is aangenomen;

Verzoekt het dagelijks bestuur:

• Om (eventueel in samenwerking met andere waterschappen) een brandbrief aan het Rijk op te stellen met daarin de dringende oproep om vóór 1 januari 2025 met een concreet actieplan te komen om PFAS-vervuiling een halt toe te roepen. In deze brandbrief te verwijzen naar de procedure die Knoops namens 11 belangenorganisaties is gestart, en daarbij steun en sympathie voor deze zaak uit te spreken;

• In de brandbrief het Rijk tenminste oproepen om zo snel mogelijk maar op zijn laatst vóór 1 januari 2026 te zorgen voor:

• Een landelijk verbod op de productie van PFAS en schadelijke PFAS-vervangende producten voor alle niet-essentiële producten;

• Een import- en exportverbod van niet-essentiële PFAS-houdende producten;

• Een verbod op het lozen van PFAS op oppervlaktewater en riool door bedrijven die PFAS-houdende producten verwerken tot een commercieel product.